خاک رس یک سنگ طبیعی یا دانه ای طبیعی است که به همراه مصالح دیگر مانند سنگ و چوب، هزاران سال است که برای ساخت و ساز استفاده می شود. انواع خاک رس (مانند کائولینیت یا اسمکتیت)، گاهی اوقات با مقادیر کمی کوارتز، اکسیدهای فلز و مواد آلی تشکیل شده است. خاک رس در نتیجه هوازدگی و فرسایش سنگهای حاوی گروه معدنی معروف به فلدسپات بسیار کند شکل می گیرد.

خاک رس سازه ای

معمولاً محصولات خاک رس سازه ای عبارتند از: آجر ساختمان ، آجر سنگفرش ، کاشی، کاشی سقف و لوله زهکشی. این اجسام از مواد طبیعی متداول ساخته می شوند که با آب مخلوط شده و به شکل دلخواه در آمده و در کوره پخته می شوند تا به مخلوط خاک رس پیوند دائمی بدهد. محصولات سازه ای رس دارای ویژگی های اساسی مانند مقاومت باربری، مقاومت در برابر سایش، مقاومت در برابر حمله شیمیایی و ظاهر زیبا هستند.

حداقل نیمی از جمعیت جهان در ساختمانی زندگی می کنند که از خاک رس به عنوان بخش مهمی از ساختار باربر آن تشکیل شده است. در بسیاری از تکنیک های ساختمان سازی طبیعی از خاک رس به عنوان مصالح اولیه استفاده می شود. سازه های خشتی، چوبی  و عناصر ساختمان از  گچ سفالی، رنگ های سفالی و مصالح ساختمانی سرامیکی استفاده می کنند.
مواد معدنی خاک رس بر اساس ساختار و نوع لایه طبقه بندی می شوند.

تعامل بین مواد معدنی خاک به ساختار آنها بستگی دارد. این ساختار رفتار لایه دوگانه مواد معدنی رس را که مولد اصلی فشار دافعه در مدل دو لایه است کنترل می کند.
کاتیونها به سطوح خارجی کانیهای رسی که دارای بار منفی هستند جذب می شوند و همچنین می توانند به سطوح داخلی کانیهای قابل انبساط کشانده شوند، به طوری که خواص و ساختار کانی خاک قابل تغییر است.

در ادامه با برخی از انواع خاک رس که در محصولات ساختمانی در سراسر جهان استفاده می شود آشنا میشوید، تا انتها همراه ما باشید.

گچ خاک

هزاران سال است که از گچ های خاکی برای پوشش داخلی و خارجی سازه های ساخته شده با استفاده از تکنیک های مختلف ساختمانی استفاده می شود.
این رسها را با سخت کننده ها، گچ و پرکننده های معدنی ترکیب میکنند تا صاف، کاربرد آن آسان تر و مقاومت در برابر سایش و آب و هوا داشته باشد.

خشت های آجری

این نوع رس درجه پایین است که بیشتر برای تولید آجرهای ساختمانی و محصولات مشابه خاک رس استفاده می شوند. خاک رس آجری سرشار از سیلیس، آلومینا، اکسیدهای آهن، کلسیم، منیزیم و مواد آلی است. این نسبت متقابل این اجزا است که مناسب بودن آنها را برای ساخت آجرهای با کیفیت خوب برای ساختمان سازی مشخص می کند.

اکسیدهای آهن، کلسیم و منیزیم به عنوان عناصری عمل می کنند که در دمای ساخت آجر به راحتی جوش می خورند و ذرات آلومینا و سیلیس را به طور کامل به هم می چسباند و به آجر خواص انسجام و استحکام مطلوبی می بخشد.

آجر رس پخته شده

آجر رس پخته شده یک مصالح ساختمانی همه کاره و قوی است که جاذبه ای زیاد دارد. از محصولات ساختمانی خاک رس می توان به شکل آجر، بلوک، نما، کاشی و سنگ فرش استفاده کرد.

آجرهای سفالی به عنوان یکی از قدیمی ترین و محبوب ترین مصالح ساختمانی موجود، ریشه در تاریخ اروپا دارند و برخی از نمادین ترین بناها را تشکیل می دهند.
محصولات امروزی بسیار کارآمدتر از گذشته تولید می شوند که منجر به کیفیت بالاتر و تاثیرات زیست محیطی پایین می شود محصولات ساختمانی خاک رس را می توان تقریباً برای هر پروژه ساختمانی جدید یا بازسازی استفاده کرد و می تواند همه سبک های معماری را نشان دهد، از سنتی و تاریخی گرفته تا نوآورانه و نوین.

خاک پرسلن (porcelain clay)

بدنه سفالی با دانه های ریز که به سختی آتش می گیرد.معمولاً سفید خالص است زیرا محتوای کائولن بالایی دارد و فاقد مواد دیگری مانند آهن است که می تواند رنگ و خواص آن را تغییر دهد. از آنجا که کائولن خالص ترین شکل خاک رس است، پرسلن فاقد برخی از مواد افزودنی است که باعث می شود خاک رس پلاستیکی تر (کششی) شود.

خاک رس سنگ  (stoneware clay)

بدنه خاک رس دانه درشت یا متوسط ​​با دمای بالا که به دلیل سطوح مختلف آهن و سایر ناخالصی ها می تواند بین رنگ سفید تا خاکستری و قهوه ای تیره باشد. دوام فوق العاده ای دارد.

خشت سفالی

بدنه سفالی کم دانه ای که معمولاً در بستر نهرها و دیگر کانسارهایی که توسط باد و یا آب از محل مبدا منتقل شده اند، یافت می شود. این حمل و نقل به هوازدگی و تجزیه سنگ منبع به خاک رس کمک می کند و همچنین ناخالصی مانند آهن را اضافه می کند که باعث می شود ظروف سفالی به رنگ قهوه ای، نارنجی یا قرمز  در حالت خام باشد.

خاک گلدار

تشکیل شده از خاک مخلوط با کاه. این نوع ساختمان بسته به ویژگی های مصالح  در اندازه هایی بین 15 تا 55 سانتی متر ساخته شده است.

خاک رس سوخته

خاک رس سوخته شکل کلاسیک خاک رس است که با فشار دادن رس مرطوب به قالب ها، سپس خشک شدن و پختن آنها در کوره ها ایجاد می شود. این یک مصالح ساختمانی بسیار قدیمی است-نوعی خاک رس که در بسیاری از سازه های باستانی جهان یافت می شود. در ظاهر ، این بلوک های جامد از خاک رس سخت شده ، معمولاً مایل به قرمز است. این آجرهای رسی سوخته درجه یک هیچ عیب قابل توجهی ندارند، اما هزینه آنها نیز بیشتر است.

خاک رس آهک ماسه ای

آهک ماسه ای را با مخلوط کردن ماسه، خاکستر بادی و آهک به عنوان آجر استفاده می کنند. رنگ ها نیز ممکن است با رنگدانه اضافه شوند. سپس مخلوط تحت فشار قالب می شود تا آجر ایجاد شود. مواد با یک واکنش شیمیایی که با خشک شدن آجرهای مرطوب تحت گرما و فشار اتفاق می افتد به هم می پیوندند.

خاک رس خاکستری

خاک رس خاکستری به عنوان آجر استفاده می شود و با خاک رس و خاکستر بادی تولید می شود-محصول جانبی ذغال سنگ است که در حدود 1000 درجه سانتیگراد سوزانده می شود. آجر خاک رس خاکستری مزیت این را دارد که وزن آن سبک تر از آجر سفالی یا بتنی است.

خاک چمن

گاهی اوقات به عنوان چمن ، ساخت و ساز چمن اشاره می کند که مستلزم استفاده از بلوک های خاکی برای تشکیل دیوارها به تنهایی یا متناوب با سنگ است.

خاک رس بسته شده

شکلی از ساختمان که از مواد اولیه مشابه گچ، خاک رس یا خاک مخلوط با کاه استفاده می کند، اما در این حالت در داخل چوب شکل می گیرد. در برخی موارد از آجر برای ایجاد صورت دائمی برای نگهداری در خاک رس یا خاک استفاده می شد.

سبک نی

 

کاه با اتصال دهنده خاک رس (دوغاب) پوشانده شده و به شکل هایی در می آید تا بلوک ها یا دیواره هایی با چگالی بسیار کم (و خواص عایق خوب) تولید کند. بنابراین به Light Straw-Clay ملقب شده است. اغلب به نوع رس استفاده شده توجه چندانی نمی شود. با این حال، این شایسته توجه است. اگر بین آنها ذرات درشت وجود داشته باشد (به عنوان مثال ماسه) نقاط پیوند استحکام کمتری خواهند داشت ، رسهای ذرات ریز بهترین عملکرد را برای چسباندن نی دارند.

خاک رس یکی از قدیمی ترین مصالح ساختمانی است که تا به امروز در ساختمان سازی مورد استفاده قرار گرفته است. قابلیت جامد شدن این ماده طبیعی در شرایط خاص باعث می شود که بتوان از آن برای اهداف مختلف در ساخت بناهای مختلف استفاده کرد.